Hoe om te gaan met zandzakken
 |
 |
 |
 |
 |
Als noodmaatregel voor de dijkversterking bij hoogwater worden zandzakken uit jute en kunststof toegepast. Kunststofzakken zijn bestendig tegen weersinvloeden, maar glijden gemakkelijk. Ze zijn daarom meer geschikt voor het stabiliseren van een binnentalud of voor het bellasten van folie op het buitentalud want daar is get glijden op foliebanen gewenst. Jutezakken zijn goedkoper, beter te hanteren, hebben maken vanwege de ruwere oppervlakte een betere koppeling van met name natte zakken onder elkaar mogelijk. Ze zijn daarom beter geschikt voor dijkbouwmaatregelen waar het op stabiliteit en weerstand tegen glijden aankomt.
In principe zouden alleen zandzakken van hetzelfde materiaal en met gelijke afmetingen in verbinding met elkaar worden ingebouwd.
De afmetingen van de lege zakken zijn 30-35 x 55-70 cm.
Het vullen van de zandzakken met de hand, met een trechter of met behulp van een vulapparatuur.
Voor het vullen is zand met een korrelgrootte van 0 tot 8 mm (max. 16 mm) toe te passen.
De effectiviteit van zandzakken wordt bepaald door het juiste vullen van de zakken. Een propvolle zandzak kan bij de latere inbouw in de verbinding met andere zandzakken niet nauwsluitend worden ingevoegd. Het effen en sluitend aan elkaar liggen van de zandzakken in verbinding is echter een vereiste voor een goede afdichting. Zandzakken dienen alleen voor 2/3 van de inhoud met zand te zijn gevuld. Hierdoor wordt bereikt dat de zandzaken beter aan oneffenheden kunnen aansluiten en wordt bij het plaatsen van de zakken een betere koppeling van de zandzakken onder elkaar bereikt. Bovendien wordt hierdoor verhinderd dat de zandzakken bij het gooien op een talud kunnen wegrollen. De zakken worden dichtgebonden of dichtgenaaid om het uitstromen van zand tijdens het transport of op locatie tegen te gaan. Er zijn ook zandzakken beschikbaar waar de binddraad al geïntegreerd is. De gevulde zakken zijn ca. 30 x 60 x 8 cm groot.
Het gewicht van een gevulde zandzak zou 15 kg niet overschrijden omdat een hoog gewicht bij het doorgeven in een kordon vroegtijdig tot verschijnselen van vermoeidheid en uitputting leidt.
Bij het plaatsen is erop te letten dat de ondergrond glad en vrij van stenen is. Eis voor goede stabiliteit en dichtheid is een zorgvuldige opbouw van de zandzakken in lagen. De zakken moeten, om goed aan elkaar aan te sluiten, met een krachtige beweging op de plaats van bestemming te worden geplaatst. De onderste laag dient hierbij aan de buitendijkse kant parallel met de stroming te lopen, waarbij de vulopening niet naar het water toe maar naar de binnendijkse kant moet wijzen. Voor het geval dat de vulopening niet is dichtgebonden, maar omgeslagen, wordt de zandzak zo geplaatst dat de vulling op het omgeslagen gedeelte drukt. Alle zandzakken elkaar overlappend te plaatsen zodat geen tussenruimte ontstaat. Leg de zandzakken dakpansgewijs; laat de zak steeds deels over de vorige zandzak vallen. De hoogte moet minimaal 15cm zijn. Voor een verhoogde stabiliteit dienen de zandzakken laagsgewijs te worden aangestampt.
In de praktijk heeft zich het vullen van zakken op een centrale vullocatie als probate methode bewezen. De zakken worden na het vullen dichtgebonden of dichtgenaaid en op pallets opgeslagen. Op een pallet passen rond 50 zandzakken.
Vaak wordt het zand direct in de buurt van de gevaarlijke plaats gestoord. De zandzakken worden dan op de locatie gevuld en ingebouwd.
10 personen vullen 500 zandzakken per uur (zonder dichtbinden0 of 200 zandzakken per uur (incl. dichtbinden).
Bij gebruik van zandzakvulapparatuur kunnen door 2 à 3 personen ca. 600 zandzakken per uur worden gevuld.
Kentallen voor transport zandzakken:
- Gewicht zandzak (droog): 15 kg
- Gewicht zandzak (nat): 20 kg
- Zandzakvolume: 10 liter
- Zandzakken per pallet: 50
- Gewicht per pallet: 850 kg
- Ladecapaciteit per vrachtwagen: 600 zakken
- Zandzakken zullen normaliter alleen in combinatie met andere dijkversterkingsmaterialen, zoals folies, palen of bouwstaalmatten worden toegepast.
Benodigd:
- 5 zandzakken per strekkende meter bij een laag( haaks geplaatst)
- 2 zandzakken per strekkende meter bij een laag (in de lengte geplaatst)
- 15 zakken per m² bij een laag
- 1 m hoogte = 10 lagen zandzakken
- 100 zandzakken per m³
Voor een dijkslot van 10 m diameter en een hoogte van 1 m zijn ruim 4000 zandzakken benodigd. Hierbij zijn de eerste twee lagen haaks op de stromingsrichting en de derde laag met de stromingsrichting te plaatsen.
Dijkkruinverhoging middels zandzakken:
De zandzakken worden aan de buitenkant van de dijkkruin geplaatst. Gevulde open zandzakken worden omgeslagen en tegen de stromingsrichting in geplaatst. Het dichtgebonden einde van de zak moet aan de buitendijkse kant liggen, de onderkant van de zak moet naar de binnendijkse kant wijzen.
Behoefte aan zandzakken voor dijkkruinverhoging:
10 cm hoogte: 350 zandzakken per 100 m dijklengte 20 cm hoogte: 1000 zandzakken per 100 m dijklengte 30 cm hoogte: 2000 zandzakken per 100 m dijklengte
1 Kennis
2 Hulpmiddelen
3 Ervaringen
- Oefening Aa en Maas (feb 2016):
